Het podium staat volgestouwd met ladders, lampen, flessen en ander werk- en knutselmateriaal. Je bent in het laboratorium beland van Miss Wifi, de directrice van een instituut waar wetenschappelijke experimenten worden uitgevoerd. Ze heeft het plan opgevat om als eerste vrouw naar de maan te reizen en samen met haar assistent Koebrev voert ze daarom een hele reeks boeiende experimenten uit. Een uur lang stijgen er raketten op, vliegen er vuurballetjes over het podium, vult de zaal zich met rook, regent het en zo meer.

Tussen al dat geëxperimenteer door blijkt dat Koebrev een oogje heeft op Miss Wifi. Acteurs Machteld en Danny Timmermans zijn zelf man en vrouw. Danny speelt onder meer in W817, waar hij ook al een koppel vormt met Machteld. Haar herken je ook als Boma’s vriendin Goedele in F.C. De Kampioenen.

Oude liefde

Dirk Opstaele schreef het theaterstuk al in 2014. Dirk is de oprichter van het Brusselse Ensemble Leporello, intussen al 37 jaar oud. Met Miss Wifi en Koebrev was het de eerste keer dat hij wetenschap het theater binnenloodste. ‘Wetenschap is een oude liefde van mij’, vertelt Dirk. ‘En dat wilde ik een plekje geven in het theater. Eenvoudig is dat niet, want theaterkunst heeft op het eerste gezicht niets met wiskundige formules. Bij Miss Wifi moet je de wetenschap ook met een korreltje zout nemen. We doen geen echte wetenschappelijke tests op het podium.’

Maar je had de smaak te pakken, en de volgende voorstelling had wel echte wetenschap aan boord.

‘De voorstelling die we na Miss Wifi hebben gemaakt, daar kwam inderdaad echte wetenschap bij te pas. Miranda & Prospero is een bewerking van De storm van Shakespeare. Het is een oud theatraal motief van de vader-dochterrelatie, waarbij de geleerde Prospero wetenschap gebruikt om de tijdsmeting en de zwaartekrachtwetten van Newton te demonstreren. Niet meteen voor kinderen, maar jongeren en volwassenen kunnen er wel wat van bijleren.’ ‘Vandaag staat er een derde theaterstuk rond wetenschap in de steigers: ‘Leven!’. Met als onderwerp: de evolutietheorie van Darwin en het ontstaan van het leven op aarde. We willen dat thema heel vitaal en kleurrijk op de planken brengen, op een theatrale manier. Het is best een uitdaging om theater en biologie samen te brengen.’

Commedia dell’arte

Miss Wifi en Koebrev voeren jullie intussen al acht jaar op. Wat maakt het zo populair?

‘Het is speels en visueel sterk theater dat steunt op een aloude succestechniek uit de commedia dell’arte (een vorm van improvisatietheater die uit Italië stamt, red.), namelijk de meester-knechtverhouding die leidt tot grappige situaties. De acteurs spelen de rollen meesterlijk.’

Ook nog na acht jaar?

‘Zeker na acht jaar. De honderdste voorstelling is altijd veel beter dan de eerste. Ik raad mensen af om naar premières te gaan. Ga liever kijken naar een voorstelling die al dertig keer werd opgevoerd. Dan is de acteur helemaal ingedaald in zijn rol. Hij kan beter uithalen op de juiste momenten en anticiperen op de lach. Theater is een levende kunst.’

En heeft theater ook een opvoedkundige rol? Breng je daarom wetenschap naar de theaterzaal?

‘Ja, toch wel. We krijgen zelfs subsidies omdat we zo de STEM-studierichtingen versterken. Maar de wetenschappelijke experimenten op de scène zijn ook visueel heel interessant. De demonstraties zijn gewoon heel mooi om naar te kijken. We combineren ze met muziek, met zang, met humor. Het pure theater is nog steeds mijn prioriteit. Dat je er als toeschouwer iets van opsteekt, is mooi meegenomen.’

‘Miss Wifi is in de eerste plaats wervelend bewegingstheater waar jong en oud van kunnen genieten. Er zitten verschillende lagen in. De ouders die naar de voorstelling komen, zijn misschien wel opgegroeid met W817. Beide acteurs aan het werk zien is voor hen allicht nostalgie.’

Nooit routine

Je startte Ensemble Leporello in 1985. Je hebt tientallen theaterproducties gemaakt en erin geacteerd. Kan je je nog verwonderen als je een nieuwe voorstelling maakt?

‘Theater is nooit routine, elke nieuwe voorstelling is anders. Met nieuwe teksten, nieuwe acteurs, nieuwe choreografie. Bij elke première sta ik ervan versteld hoe we er alweer in geslaagd zijn een theaterstuk tot een goed einde te brengen. Want goed theater maken is niet gemakkelijk. Het is een stevige uitdaging om mensen te boeien met alleen maar je lichaam en taal, in een wereld van virtuele magie en multimediale toepassingen.’

‘Elke voorstelling betekent: heel veel nagelbijten. Er is geen vaste succesformule, geen wetenschappelijk recept. Zo veel hangt af van de acteurs waarmee je werkt. Bij de ene werkt de rol wel op een of andere manier, bij de andere niet. Elke voorstelling brengt twijfel. Het zoeken en de angst om te falen komen gratis en in grote hoeveelheden.’

Maar je hebt toch wel enkele beproefde formules, zoals je zei. Uit de commedia dell’arte.

‘Er zijn geen formules om de aandacht en de emotie van de mensen te bevatten. Maar er zijn wel technieken die je beter helpen dan andere. In de commedia dell’arte, en ook elders, zijn er personages die je door de eeuwen heen vaker ziet terugkomen. Zoals de meester en de knecht, de vader en de zoon of dochter. Je kan je dus wel een beetje wapenen, maar theater blijft vooral een wetenschap van gevoel en esthetica, van ritme, muziek en poëzie. Niet van wiskundige wetmatigheden.’

Tekst: Bart Claes
Foto: © Kurt Vander Elst
Uit: buurten november 2022