Al achttien jaar is de gemeentelijke bibliotheek in de Dorpsstraat de tweede thuis van bibliothecaris Eddy Van Caeneghem. Daar komt binnenkort verandering in. ‘Op 1 maart van volgend jaar ben ik officieel met pensioen. Omdat ik nog twee maanden vakantie heb staan en ik mijn opvolger nog zal begeleiden, presteer ik nog dit najaar mijn laatste werkdag. Ik had al eerder kunnen stoppen, maar hield de boot bewust af. Ik doe mijn werk graag, en word omringd door een klein maar zeer bekwaam team.’

Dat Van Caeneghem het tot bibliothecaris zou schoppen, stond niet in de sterren geschreven. ‘Ik ben afgestudeerd als leerkracht biologie en gaf in de jaren tachtig les biologie en fysica. In die tijd was het moeilijk om werk te vinden als leerkracht. In 1987 ging ik aan de slag bij het gemeentebestuur van Sint-Genesius-Rode, aanvankelijk met de bedoeling om ooit nog terug te keren naar het onderwijs – dat is er nooit meer van gekomen’, vertelt Eddy. ‘Op aangeven van de voormalige gemeentesecretaris Hugo Massagé zette ik in 2004 de stap naar de gemeentelijke bibliotheek. Hugo zocht een bibliothecaris met een wetenschappelijk profiel. Hij wist dat ik organisatorisch sterk was. Niet alleen door mijn werk op het gemeentehuis, ik was ook jarenlang voorzitter bij de lokale zender Radio Ro. Een zeventigtal vrijwilligers aansturen om iedere dag radio te maken, daar komt best wat bij kijken.’

Hoewel Van Caeneghem zich pas in 2012 officieel ‘bibliothecaris’ mocht noemen, kon hij in zijn beginjaren als bibliotheek medewerker al meteen zijn stempel drukken op de werking van de bibliotheek. ‘Voor het ontlenen van boeken werd toen nog met steekkaarten gewerkt. Dat was nogal omslachtig. We schakelden over op elektronisch uitlenen, en ik zette mijn schouders onder de opvolging van onbetaalde boetes.’ Doorheen de jaren is het uitzicht van de bibliotheek veranderd. ‘Ik zorgde mee voor een likje verf op de muren, nieuwe rekken … Alles stap voor stap, ik moest immers rekening houden met het budget dat het gemeentebestuur mij ter beschikking stelde.’

Weg met de wettekstboeken

Het aanbod is op aangeven van Van Caeneghem doorheen de jaren sterk veranderd. ‘De wettekstboeken heb ik snel uit de rekken gehaald. Niemand las die, maar ze namen veel ruimte in beslag. Ook de cd’s heb ik na verloop van tijd afgevoerd. In plaats daarvan kwamen de dvd’s, die je gratis kon lenen. Zo boorden we een nieuw publiek aan. Dat was ook het geval met de strips voor volwassenen, die zijn de laatste jaren zeer populair’, weet Eddy. ‘Uiteraard vernieuwen we ons aanbod voortdurend. We kopen ongeveer vijfduizend nieuwe titels per jaar aan. We kunnen natuurlijk niet alles zelf lezen, dus baseren we ons deels op de bestsellerlijsten. We rekenen ook op de specialiteiten van iedereen in het team, en onze leden geven geregeld tips. Voor het aanschaffen van Franstalige boeken – een kwart van ons aanbod is Franstalig – krijgen we ondersteuning. Verder houden we ook rekening met het aanbod in bibliotheken in de buurt. In Beersel en Sint-Pieters-Leeuw bieden ze games aan, daarom gaan wij daar niet in investeren.’

De voorbije jaren is het aantal bezoekers van de bibliotheek gestaag toegenomen. ‘Meer dan een verdubbeling vergeleken met de beginjaren. Uit een telling in 2019 bleek dat zowat 4.000 leden minstens één item hadden geleend. Die toename komt vooral doordat we meer Franstaligen over de vloer krijgen. Vroeger bedroeg hun aandeel hooguit 10 procent, nu is dat ongeveer de helft. Ik vind dat een goede evolutie, alle Rodenaren moeten hier hun gading kunnen vinden. En we merken dat meer en meer Franstaligen hun best doen om Nederlands te spreken aan de balie. De bibliotheek is een plek waar de taalgemeenschappen samenkomen. Nederlandstaligen en Franstaligen zitten hier samen in de leeszaal’, zegt Eddy. ‘Al is het in de leeszaal en aan de computers de voorbije jaren wel een pak rustiger geworden. Dat heeft te maken met de coronapandemie. Veel van onze oudere leden zijn gestorven. Bij anderen zit de schrik er nog altijd in. Onze werking zelf heeft tijdens corona slechts één week volledig stilgelegen. De bibliotheek bleef wel een tijd dicht, maar we maakten boekenpakketten voor onze leden en voor de scholen.’

Collect & go

Hoewel Van Caeneghem binnenkort afzwaait, denkt hij nog mee na over de toekomst van de bibliotheek. ‘De bedoeling is om met vijftien andere bibliotheken in de regio een systeem uit te werken waarbij je als lid op voorhand kan aangeven wat je wil lenen en je dat in een bibliotheek naar keuze kan ophalen. Een soort collect & go voor bibliotheken als het ware. Voor de ontlener is dat veel gemakkelijker, en de bibliotheken kunnen zich nog meer specialiseren om zo samen over een uitgebreider aanbod te beschikken. Via het eengemaakt bibliotheeksysteem, een netwerk waar alle Vlaamse bibliotheken op zijn aangesloten, kunnen boeken nu wel al over de provinciegrenzen heen worden doorgestuurd. Als ontlener moet je daarvoor betalen maar daar wordt weinig gebruik van gemaakt.’

Als rasechte Rodenaar zal Van Caeneghem na zijn pensioen nog geregeld in de bibliotheek binnenspringen. Hij zal zich zeker niet vervelen tijdens zijn pensioen. ‘Ik ben al vijftien jaar hobbykweker van Griekse landschildpadden, een beschermde diersoort. Ik heb er een driehonderdtal, van over de landsgrenzen heen komen kopers naar Sint-Genesius-Rode afgezakt. In het kweken kruipt best veel tijd, en er komt ook veel papierwerk bij kijken. In de winter doen de schildpadden hun winterslaap. Daarvan wil ik gebruik maken om verre reizen te maken.’

Tekst: Jelle Schepers
Foto: © Tine De Wilde
Uit: buurten november 2022