Het Onze-Lieve-Vrouwinstituut ‘boest’ zijn school

Drie jaar geleden ging Boest je school van start. Vzw ‘de Rand’ kreeg toen de opdracht van de toenmalige minister van Onderwijs en van de Vlaamse Rand om secundaire scholen in Halle-Vilvoorde te ondersteunen op het vlak van taalbeleid, ouderbeleid en ‘taal buiten de schooluren en schoolmuren’.

Het Onze-Lieve-Vrouwinstituut (OLV) in Sint-Genesius-Rode was één van de scholen die meteen de oproep van vzw ‘de Rand’ beantwoordde. In eerste instantie om ondersteuning te krijgen op het vlak van taalbeleid, en sinds dit schooljaar ook op het vlak van ouderbeleid.

Katrien Beyl is een van de acht schoolondersteuners van vzw ‘de Rand’. Zij werkt nu al drie jaar samen met het taalkernteam van het OLV en vooral ook met Goedele Duran, taalleerkracht en coördinator Gelijke Onderwijskansen (GOK) in de school.

Vanuit welke nood of vaststelling stelde het OLV zich kandidaat voor de ondersteuning?

Goedele Duran: ‘We vonden de drie kernthema’s relevant, maar kozen in eerste instantie voor ‘taalbeleid’. Door de ligging van onze school hebben veel leerlingen het Nederlands niet als thuistaal. Daarom kwam vanuit het leerkrachtenteam de vraag om meer in te zetten op de kwaliteit van het Nederlands. We hadden al een taalkernteam. Door de GOK-uren en het budget van het Taaloffensief Nederlands dat minister Weyts vrijmaakte, konden en kunnen we een groter aantal uren aan taal en taalbeleid besteden.’

Wanneer laat een minder goede kennis van het Nederlands zich het meeste voelen?

Duran: ‘Niet uitsluitend of voornamelijk in de les Nederlands, zoals je misschien zou denken. Ook in de wetenschapslessen kan taal behoorlijk moeilijk en abstract zijn. En dus kan je met een taalbeleid impact hebben in alle lessen. Dat is trouwens niet alleen voor anderstalige leerlingen interessant, maar ook voor taalzwakke Nederlandstalige leerlingen, want die zijn er ook.’

Hoe ziet dat taalbeleid er dan precies uit? Is daar ondertussen een kant-en-klare lijst met acties en projecten voor? Of is het maatwerk?

Katrien Beyl: ‘Als ondersteuners werken we met verschillende scholen in de Vlaamse Rand, waardoor we voorbeelden, initiatieven en inspiratie kunnen samenleggen. Maar elke school heeft haar context. In een gemeente als Sint-Genesius-Rode is die anders dan in de grootstedelijke context van Vilvoorde. Het voordeel is dat we met elke school heel intensief samenwerken, omdat we er bijna wekelijks aanwezig kunnen zijn.’

Goedele: ‘Die frequentie is inderdaad de grote kracht van het project. We maken ook dankbaar gebruik van nascholingen en de taalbegeleiders van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen.'

'Doordat Katrien zo vaak hier op school is, hebben we onze oorspronkelijke taalwerking uitgebreid. Katrien inspireert ons met ervaringen van andere scholen en ondersteuners. Ze heeft een heel brede kijk.’

Wat hebben jullie de afgelopen jaren al uitgeprobeerd?

Goedele: ‘Een interessant idee is dat van de taallabo’s, waarbij je eerst met een beperkt aantal leerkrachten en leerlingen iets uitprobeert. Zo test je nieuwe methodes uit en de leerkrachten leren ook van elkaar. Dat heeft al een heel mooie dynamiek op gang gebracht op onze school.’

Waarover gaat zo’n taallabo dan bijvoorbeeld?

Goedele: ‘Het eerste ging over de typische, soms abstracte ‘schooltaal’ in instructies. Dat gaat niet over makkelijk of moeilijk, want kwaliteit is belangrijk voor onze school en dus gaan we het niveau niet laten zakken. Maar je moet wel nadenken over hoe je leerlingen het gevraagde niveau kunt helpen bereiken. Door hen vanuit heldere instructies hun taal te laten verrijken en bijvoorbeeld een formele taal te leren hanteren.’ ‘Tijdens het tweede jaar hebben we ook ingezet op vakoverschrijdend samenwerken tussen leerkrachten Nederlands en vakleerkrachten. Dan wonen leerkrachten Nederlands bijvoorbeeld een les wiskunde bij, waar de leerlingen een presentatie geven. Het is de bedoeling dat ook de leerkracht Nederlands die presentatie kan volgen en begrijpen.’

‘Anderzijds heb ik als leerkracht Nederlands ook al met krantenartikels gewerkt over thema’s die de leerlingen bij aardrijkskunde of economie hadden geleerd. Waarbij ik dan leesstrategieën ondersteun, een mindmap laat opstellen of presentaties beoordeel op het Nederlands, terwijl de vakleerkracht de inhoud beoordeelt. Zo zien de leerlingen hoe een bepaald vak in het ‘echte leven’ relevant is, maar ook hoe Nederlands hen kan helpen bij die andere vakken.’

‘Ongeveer de helft van de collega’s heeft op die manier al vakoverschrijdend samengewerkt, en dit jaar stimuleren we iedereen om enkele taalversterkende lesideeën uit te proberen. Collega’s kunnen ook een paar keer per jaar elkaars lessen bijwonen om zo inspiratie op te doen.’

Botsen jullie soms op weerstand?

Katrien: ‘Weerstand heb je altijd. Soms omdat iemand niet wil of er het nut niet van inziet. Maar vaak ook omdat bijvoorbeeld een leerkracht wiskunde niet meteen inziet hoe die leerlingen kan helpen met hun Nederlands. Stapsgewijs werken helpt, en hier ging het vlot.’

‘Als ondersteuners leggen we ook geen doelen op. De school bepaalt die. We kunnen wel ondersteuning bieden in het uitschrijven van een taalbeleidsplan en het bepalen van de doelstellingen en acties die daarin komen. Maar ook dat plan is niet standaard en wordt bepaald door de school.’

Goedele: ‘Ik denk wel dat we hier met een leergierig team zitten dat echt stappen vooruit wil zetten. Ook de directie is altijd bereid om tijd uit te trekken om rond taal te werken of om nascholingen te volgen. Vzw ‘de Rand’ heeft er zo enkele georganiseerd, onder begeleiding van het Centrum voor Taal en Onderwijs. Maar ze bieden ook online een aantal zaken aan.’

Hoe gaat het nu verder?

Katrien: ‘Boest je school wordt verlengd met twee jaar, dus doen we met vzw ‘de Rand’ een nieuwe oproep aan scholen die graag ondersteuning willen. Scholen die nog geen ondersteuning kregen, of scholen die ondersteuning willen op een ander vlak. Zo gaan we hier dieper in op het ouderbeleid, terwijl OLV ondertussen het taalbeleid zelf voortzet en er ook voor zorgt dat nieuwe leerkrachten mee zijn. Ouders betrekken kan op verschillende manieren impact hebben op de kwaliteit van taal en onderwijs. Ook de secretariaatsmedewerkers worden in het proces betrokken. Want zij staan vaak in contact met de ouders via de telefoon of via brieven die je helder kan opstellen.’

Goedele: ‘De groep ouders die we moeilijker bereiken is relatief klein. Soms is er sprake van complexere maatschappelijke situaties, soms gaat het ook om de digitale geletterdheid die nodig is om Smartschool te gebruiken, waarlangs veel communicatie verloopt. Via ons taal- en ouderbeleid zijn we als Nederlandstalige school nu ook een beetje een motor voor het Nederlands in de streek.’

Tekst: Michaël Bellon
Foto: © Tine De Wilde
Uit: buurten juni 2025