In de kijker: Elke Genyn en Seppe Hanssens van het OCMW in Rode

Het personeel van het OCMW Sint-Genesius-Rode zet zich schrap. Het jaar 2026 belooft immers druk te worden. Verwacht wordt dat een heel aantal langdurig werklozen bij het OCMW zal aankloppen voor een leefloon. Dat heeft te maken met de maatregel van de federale regering om de werkloosheidsuitkeringen in tijd te beperken tot maximaal twee jaar.

‘Mensen die al langer dan 20 jaar zonder werk zitten, verliezen vanaf begin volgend jaar hun uitkering. In maart zijn de mensen die al meer dan acht jaar werkloos zijn, aan de beurt’, verduidelijkt Elke Genyn, al jaar en dag diensthoofd bij het OCMW van Sint-Genesius-Rode.

‘Het is zeker niet zo dat al wie zijn werkloosheidsuitkering verliest automatisch een leefloon in de plaats krijgt. Schattingen geven aan dat ongeveer één op de drie nog recht zal hebben op een leefloon. Bij het leefloon wordt onder meer gekeken naar het inkomen van de partner en het bezit van eigendommen.’

Extra personeel

Wat de impact op het OCMW van Sint-Genesius-Rode precies zal zijn, is koffiedik kijken. ‘Er zal instroom zijn, dat staat vast’, zegt Genyn. ‘Uit cijfers van de Vereniging voor Steden en Gemeenten blijkt dat we na de jaarwisseling twee extra dossiers per maand mogen verwachten, maar dat dat vanaf maart snel zal stijgen naar 15 tot 20 dossiers op maandbasis. We gaan sowieso ook mensen over de vloer krijgen die niet in aanmerking komen maar wél een aanvraag zullen doen. Ook daar kruipt tijd en werk in. Voor iedere aanvraag moeten wij als OCMW een sociaal onderzoek doen. En binnen de maand moet dat afgerond zijn.’

Om dat extra werk de baas te kunnen, heeft het OCMW al een extra personeelslid aangeworven. ‘We hebben geanticipeerd op wat er ons te wachten staat en hadden al in het voorjaar een vacature opengezet. Vanaf januari is ons team compleet, dus we hebben er alle vertrouwen in. En om eerlijk te zijn, we hebben al voor hetere vuren gestaan en zijn het gewend om in stressvolle omstandigheden te werken. We hebben de coronapandemie en de energiecrisis gekend. En, niet te vergeten, de toestroom van vluchtelingen uit Oekraïne. Toen moesten we voor meer dan 100 mensen tegelijk zo’n sociaal onderzoek uitvoeren. Ook dat is ons gelukt.’

Een hele administratieve papiermolen, en dat zou Genyn graag anders zien. ‘Onze maatschappelijk werkers zijn het liefst op het terrein, bij de mensen thuis, om daar het verschil te maken. Administratie hoort er nu eenmaal bij, maar de slinger mag niet doorslaan. Weet je dat voor iedere vijf dossiers er één is waarbij wij als OCMW geld moeten voorschieten omdat vakbonden, ziekenfondsen en de pensioendienst niet kunnen volgen? Zowel financieel als administratief gezien is dat zwaar.’ gemeentediensten duurzame tewerkstelling begeleid. Dat is een mooi cijfer. Succesverhalen genoeg hier. We hebben mensen zien openbloeien sinds ze werk hebben, net omdat ze daardoor uit hun sociale isolement treden en zich nuttig voelen. Het heeft ook niet altijd met werken te maken. Iemand die vroeger opgesloten leefde in zijn woning en nu door onze ondersteuning de weg heeft gevonden naar een buurthuis en er als vrijwilliger twee uur per week koffie schenkt, dat is toch ook knap. We proberen voor iedereen het verschil te maken.’

Het clichébeeld dat mensen met een leefloon toch vooral profiteurs zijn, klopt volgens Hanssens niet. In Sint-Genesius-Rode wordt maar hoogstens een paar keer per jaar overgegaan tot het schorsen of schrappen van het leefloon.

Geen hangmat

Uit de meest recente cijfers (augustus 2025) blijkt dat in Sint-Genesius-Rode 74 inwoners een leefloon ontvingen. Een blanco cheque is dat allerminst, er staat iets tegenover. Al staan ze er zeker niet alleen voor. Een trajectbegeleider zorgt voor de nodige ondersteuning. ‘Er is niemand die niets doet. We verwachten van iedereen een inspanning’, verzekert Seppe Hanssens, een van de drie trajectbegeleiders binnen het OCMW van Sint-Genesius-Rode, ons.

‘We zetten sterk in op activering. Voor iedere persoon stippelen we een traject uit. Met de cliënt maken we afspraken die in een soort van contract worden gegoten. Zie het als een stappenplan. We zetten altijd in op de snelste weg naar een duurzame betaalde tewerkstelling. Soms is een kortdurende beroepsgerichte opleiding of een taaltraject aangewezen om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. De cliënten komen terecht in uiteenlopende sectoren. In de zorg bijvoorbeeld. Een fietsenmaker hebben we ook al gehad. We gaan steevast op zoek naar waar mensen hun talenten liggen en wat ze graag doen. Want het is belangrijk dat ze aan het werk blijven. Op minder dan een jaar tijd hebben we 26 mensen richting

‘Het OCMW wordt niet beschouwd als een hangmat. Niemand kiest ervoor om financieel afhankelijk te zijn van het OCMW. Rondkomen met 1.300 euro per maand (het leefloon van een alleenstaande bedraagt momenteel 1.314,20 euro, red.), daar staat niemand voor te springen. Het is nu eenmaal zo dat de weg naar werk niet voor iedereen gemakkelijk loopt. Aan ons de taak om de drempels te verlagen of weg te werken. Dat kan bijvoorbeeld door mensen te helpen bij de opmaak van hun cv en sollicitatiebrief, al gaat het veel verder dan dat. Je mag ook de randvoorwaarden niet uit het oog verliezen. Als iemand in een krot woont, is dat verhelpen de eerste prioriteit. En hoe is het gesteld met de gezinssituatie? Werk vinden voor een alleenstaande mama die de zorg voor haar kinderen alleen moet dragen, is ook niet vanzelfsprekend. Het einddoel is betaald werk, maar op voorhand willen we de cliënt toch al mee helpen stappen te zetten om daar uiteindelijk te geraken.’

Nood blijft hoog

Wie aan het einde van de trajectbegeleiding een job vindt, verliest logischerwijs zijn leefloon. Toch is het fout om te denken dat het OCMW enkel met een leefloon de meest kwetsbaren kan helpen. ‘We kunnen nog aanvullende financiële steun geven, volledig betaald door het OCMW en de gemeente’, legt Genyn uit. ‘Zo dragen we deels bij aan de huishuur, de schoolkosten, ziekenhuisfacturen, buitenschoolse activiteiten, de energierekening … We doen dat wel enkel als uit het onderzoek is gebleken dat die bedragen voor een echte oplossing zorgen. Als OCMW zijn we ook erkend als schuldbemiddelingsdienst. Het kan dat we samen met een cliënt een afbetalingsplan opstellen zodat ze niet bedolven geraken onder de schulden.’

Het mag duidelijk zijn dat er heel wat werk op de plank ligt bij het OCMW. En dat zal zo blijven. ‘De wooncrisis is de grootste uitdaging voor de komende jaren’, zegt Genyn. ‘Voor velen is wonen in de Rand onbetaalbaar geworden. Het aanbod aan huurwoningen is beperkt. En er zijn te weinig sociale woningen. Het lokale bestuur doet zeker inspanningen door nauw samen te werken met Woonpunt Zennevallei. Maar de nood blijft hoog.’


Tekst: Jelle Schepers
Foto: © Tine De Wilde
Uit: buurten oktober 2025