26 september is traditiegetrouw de Europese Dag van de Talen. Aan de campus GLTT Rode van Crescendo CVO, gevestigd in de Schoolstraat in de wijk De Hoek, kan je maar liefst tien talen leren, waaronder ook het Nederlands. ‘Onze campus ligt niet zo ver van Brussel en Wallonië. We hebben veel Franstalige cursisten, maar ook anderstalige Belgen en nieuwkomers, met roots van over de hele wereld, vinden vlot de weg naar ons’, zegt Jeroen Bruyndonckx, coördinator NT2 (Nederlands als tweede taal) in de regio Halle/Rode.

‘Hier in Sint-Genesius-Rode kan iedereen Nederlandse les volgen, onderverdeeld volgens taalniveau. De enige voorwaarde is dat je minstens 16 jaar bent. We laten ook 15-jarigen toe, maar enkel als ze minstens twee jaar in het Nederlandstalige secundair onderwijs school hebben gelopen. Toch zijn het vooral volwassenen die zich inschrijven. Sommigen willen hun kennis van het Nederlands verbeteren voor hun studies of voor betere kansen op de arbeidsmarkt, terwijl anderen het Nederlands beter willen beheersen om zich te integreren in de gemeenschap. Ongeveer één cursist op de zes wordt naar ons gestuurd door de VDAB of het Agentschap Integratie en Inburgering. De overgrote meerderheid komt op vrijwillige basis.’

Moeilijke tijden

Bruyndonckx stelt vast dat het volwassenenonderwijs het de laatste jaren moeilijker heeft. ‘Opleidingscheques en educatief verlof zijn moeilijker te verkrijgen dan vroeger. Vermoedelijk haken anderstaligen met een aanvaardbaar niveau Nederlands hierdoor sneller af. Anderzijds blijft het aantal cursisten zonder of met weinig kennis van het Nederlands toenemen.’ Voor de kostprijs moet je het alvast niet laten. ‘Voor een module van 60 lestijden, ofwel 3 uur per week van september tot januari, vragen we 36 euro. En dan zijn er voor sommige doelgroepen nog financiële tegemoetkomingen’, aldus Bruyndonckx.

Er zijn zowel overdag als ’s avonds lesmomenten. Maar de combinatie van avondlessen, die pas eindigen om 22 uur, en werk of studies is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Daarom lanceert Crescendo CVO dit schooljaar een nieuw initiatief. ‘De cursisten worden niet langer drie maar twee uur verwacht in de klas. Het resterende uur vullen ze thuis in met taken. Als gevolg van de coronapandemie bieden we zelfs volledig afstandsonderwijs aan. Dat betekent dat er 50 tot 70 % online in groep les gevolgd wordt, voor het resterende gedeelte gaan de cursisten zelf aan de slag op het digitale leerplatform.’ Deze vorm van lesgeven is een succes, maar toch is niet iedereen klaar voor zo’n grote digitale sprong, aldus Bruyndonckx. ‘Zo is voor afstandsonderwijs een goede internetverbinding en een laptop met webcam een vereiste, en dat is voor de eerder laaggeschoolde cursisten geen vanzelfsprekendheid. Ook de digitale vaardigheid kan een probleem zijn. Het overgrote deel volgt nog altijd les op de campus. Onze vestiging in Rode heeft een ruime parking en is goed bereikbaar met de bus en de trein.’

Af en toe trekken de cursisten erop uit. ‘Denk daarbij aan een bibliotheekbezoek of het bijwonen van een tentoonstelling, lezing of theatervoorstelling. Of de leerkracht stapt met de hele groep een winkel binnen, om hen zelf te laten bestellen en afrekenen. Voor de avondcursisten organiseren we een fictieve markt, want op dat tijdstip zijn de winkels gesloten.’

Café Combinne

Op het grondgebied van Sint-Genesius-Rode zijn er ook nog andere, kleinschaligere initiatieven, bedoeld om het Nederlands beter onder de knie te krijgen. Het bekendste is Café Combinne, een praatcafé waar Nederlandstaligen en mensen die Nederlands leren elkaar ontmoeten. ‘Iedere woensdagavond komen we samen in het lokaal dienstencentrum De Boomgaard’, vertelt Rita Denayer, de begeleidster sinds de opstart in 2007. ‘Starten doen we om half acht en zo’n twee uur later ronden we af. Deelnemen is gratis, we willen de conversatiegroep zo laagdrempelig mogelijk houden. Iedereen is welkom, al is een basiskennis van het Nederlands wel vereist. Anders is het te moeilijk om de gesprekken te volgen en eraan deel te nemen. Niet iedereen mengt zich even actief in het gesprek, dat vergt tijd bij sommigen. De meesten nemen wel notities.’

Doorgaans zitten er tien tot vijftien mensen rond de tafel van Café Combinne. ‘Samen praten we dan in het Nederlands over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ik laat de gespreksstof opborrelen vanuit de groep, maar heb ook zelf ideeën en onderwerpen achter de hand’, legt Denayer uit. ‘Soms bereid ik een quiz of een taalspelletje voor. We organiseren ook geregeld uitstapjes. Zo hebben we al verschillende filmvoorstellingen in cultureel centrum de Meent in Alsemberg bijgewoond. In de Boesdaalhoeve, hier in Sint-Genesius-Rode, zijn sommige toneelstukken of optredens ook geschikt voor anderstaligen. Sinds een viertal jaar komen we tijdens de zomervakantie samen voor een mooie wandeling. Wandelen zet immers echt aan tot praten, en daarbovenop leren we onze gemeente nog beter kennen.’

‘Heel de wereld woont in Rode’

Het publiek van Café Combinne is heel divers. ‘Heel de wereld woont hier in Sint-Genesius-Rode, bij wijze van spreken. ‘Er komen niet alleen Franstaligen uit de gemeente naar het praatcafé. Veel deelnemers zijn afkomstig van buiten België. De verscheidenheid in de groep is de laatste jaren alleen maar groter geworden. Ook nieuwkomers, al dan niet vluchtelingen, komen bij ons terecht. Wij proberen hen wegwijs te maken in de gemeente. De groep telt daarnaast enkele Nederlandstaligen, die komen voor het sociaal contact. Hun aanwezigheid is belangrijk voor de groepsdynamiek.’

Tekst: Jelle Schepers
Foto: © Tine De Wilde
Uit: buurten september 2022