Een andere samenleving met een hogere levenskwaliteit en een kleinere ecologische voetafdruk. Dat is, in een notendop, de ambitie van de vele transitiebewegingen – Vlaanderen telt er intussen al meer dan vijftig. TomorRode is zo’n burgercollectief. ‘In januari 2019 zijn we met een groep mensen samengekomen om te bespreken wat er beter zou kunnen in de gemeente’, zegt medestichter François Defise. ‘Eén idee was toen al zeer concreet. We wilden absoluut met een Repair Café starten.’

Repair Café

Zo gezegd, zo gedaan. ‘Tien keer per jaar kunnen inwoners van Rode en omstreken iedere derde zondag naar het Repair Café komen om er gratis iets te laten herstellen. Fietsen, huishoudtoestellen, ritsen, broeken … noem maar op. Het laten slijpen van bijvoorbeeld messen en hegscharen kan ook. We beschikken zelfs over een houtatelier’, vertelt François. ‘Met onze ploeg van zowat twintig vrijwilligers slagen we erin om veel te herstellen. Na iedere sessie wegen we het aantal herstelde voorwerpen. Doorgaans komen we tussen de vijftig en honderd kilogram uit. Als we die spullen niet zouden herstellen, komen ze in het containerpark terecht. En de afvalberg is al hoog genoeg.'

TomorRode heeft nog andere projecten lopen om tot een kleinere ecologische voetafdruk te komen. ‘Kort na de opstart van het Repair Café zijn we begonnen met onze moestuin. We kregen hiervoor een terrein van de gemeente, maar zijn door omstandigheden verhuisd naar een privéterrein in de Boomgaardlaan. Iedereen is er welkom’, legt Defise uit. ‘In het begin wist niemand van ons hoe we aan moestuinieren moesten doen. Maar intussen hebben we het al aardig onder de knie. We kweken boontjes, uien, courgettes, tomaten, sla, sjalotten … We zitten aan onze derde oogst. Doordat we volgens het principe van de permacultuur werken, met respect voor de bodem, hadden we niet veel last van aanhoudende warmte en het gebrek aan de neerslag. Enkel de toplaag was droog, daaronder was de bodem vochtig genoeg. Wist je dat we dertig kilogram tomaten hebben kunnen plukken? Voor ons groepje van zes is de oogst veel te veel om zelf op te eten en uit te delen. Iedereen mag zich in de moestuin komen bedienen, maar dat gebeurt nog te weinig. Dat kan elke zaterdagnamiddag van 15 tot 18 uur. Dan zijn we er altijd, behalve in de winterperiode.’

Korte keten

Het geloof in de korte keten, waarbij de afstand tussen het produceren en consumeren van voeding zo kort mogelijk wordt gehouden, komt ook tot uiting in het voedselbos Let’s Plant in Rode. Twee jaar geleden werd begonnen met de voorbereidingen op het terrein van het Agentschap voor Natuur en Bos aan de Boesdaalhoeve. In Let’s Plant vind je naast groenten ook fruit.

Daarnaast heeft TomorRode ook moestuinbakken, die dit jaar voor het eerst geplaatst werden op een terrein op de hoek van de Kerkeveldweg en de Tenbroekstraat. ‘Ook langs de Bellemansheide en in de Dragonderstraat werden er al bakken neergepoot. En de bedoeling is om er in samenwerking met het OCMW nog te plaatsen aan woonzorgcentrum De Groene Linde’, zegt Defise. ‘Iedereen is vrij om er in te planten en in te plukken. Als iemand bijvoorbeeld eten aan het maken is en een bepaalde groente of kruid niet in huis heeft, kan die even langs de moestuinbak gaan. Zelf heb ik in de bakken in de Kerkeveldweg voor tomaten en aardbeien gezorgd. En ik stel tevreden vast dat andere buren er gebruik van maken.’

Het lijstje van lopende projecten van TomorRode is zeker nog niet afgerond. Zo staat er iedere vierde zondag van de maand TomorRode Café op de agenda. ‘Zie het als een dorpscafé waar de meest uiteenlopende thema’s aan bod komen. Zo is Herman Van Rompuy er komen spreken over het Zoniënwoud en we hebben enkele schrijvers uit Sint-Genesius-Rode over de vloer gehad. Ook zijn we er op uit getrokken voor een tocht langs verschillende moestuinen in Sint-Genesius-Rode.’

Ontmoetingsplaatsen

Het mag duidelijk zijn dat alle initiatieven van TomorRode duurzaamheid in de kijker zetten. Maar ze doen meer dan doet. ‘Ze brengen mensen samen. De moestuinbakken zijn de ideale manier om je buren te leren kennen. Ze verfraaien de wijk en creëren aangename ontmoetingsplaatsen’, benadrukt Defise. ‘Ook in het Repair Café kan het er best gezellig aan toe gaan. We hebben een bar waar mensen tijdens de herstelling kunnen wachten. Er komen zelfs mensen langs die niets hebben om te laten herstellen. Veel echte cafés zijn er niet meer in de gemeente. Daarom willen we nieuwe ontmoetingskansen in Sint-Genesius-Rode creëren. Dat doen we ook met onze spelavond of filmavond.’

Om meer activiteiten te kunnen organiseren, is TomorRode nog op zoek naar een eigen lokaal, zegt Defise. ‘We hadden gratis een ruimte van een bedrijf ter beschikking gekregen in de Krommeweg, maar daar konden we niet blijven. Via de gemeente kunnen we in het cultureel centrum terecht, maar een permanent onderkomen is daar niet mogelijk. Elders in de gemeente een ruimte huren is niet vanzelfsprekend, want we zijn een vzw met beperkte middelen. Hopelijk vinden we iemand die ons voor een symbolische huurprijs uit de nood wilt helpen.’

De transitie naar een ander Sint-GenesiusRode is immers nog niet voltooid, zo benadrukt Delfise. ‘We zitten in de goede richting, maar we moeten versnellen. Het veranderende klimaat en de stijgende prijzen tonen aan dat we anders moeten omgaan met voedsel en energie.’

Tekst: Jelle Schepers
Foto: © Tine De Wilde
Uit: buurten oktober 2022