Kaat begon in juni 2023 aan haar nieuwe uitdaging in de bibliotheek, al had dat nog eerder kunnen zijn. ‘Ik had bij een vorige ronde al eens gesolliciteerd voor de functie, maar geraakte toen niet door de schriftelijke proeven. Dit voorjaar zag ik toevallig dat er opnieuw een plekje vrij was. Ik besloot mijn stoute schoenen aan te trekken en te vragen of ik nog een tweede keer mocht meedoen aan het examen. En nu zit ik hier’, lacht ze. Ze vertelt het langs haar neus weg, maar het bewijst hoe graag ze de job wou. ‘Het voelt voor mij als een logisch vervolg op alles wat ik hiervoor gedaan heb, en tegelijk vult het heel wat dingen in die ik miste in mijn vorige jobs. Daarbij staat creativiteit op nummer één. Een bibliotheek is zo’n boeiende wereld. Als kind droomde ik ervan om ooit in de bib te werken’, vertelt ze.

Kaartjes stempelen

‘Ik denk dat de meeste mensen die als kind graag lazen, dat gevoel zullen herkennen. Ik ben opgegroeid in Essenbeek. Elke week nam ik in de plaatselijke bib het maximale aantal boeken mee. Soms kneep de bibliothecaris een oogje dicht en kreeg ik er een paar extra mee naar huis. Ik herinner me nog die immense balie in de bibliotheek en de kaartjes die afgestempeld werden. Dat was een fascinerend ritueel.’ ‘Omdat we hier in de bib van Rode maar met vier mensen werken, is de functie erg gevarieerd. Als dienstchef de hele dag aan een bureau zitten, dat zou niets voor mij zijn. Hier mag ik echt alles doen. Mee aan de balie zitten, een collectie vormgeven en doen groeien, medewerkers ondersteunen en gewoon tussen de mensen zijn. Het voelt als thuiskomen. In het begin was het natuurlijk wat zoeken, maar ik heb de indruk dat ik op mijn plaats zit.’ ‘Zondag is de drukste dag van de week voor de bibliotheek’, vertelt Kaat. ‘Heerlijk vind ik dat. Sinds oktober komen de mensen van toneelvereniging Het Kinderuur elke eerste zondag van de maand voorlezen. Al van bij de start kon je over de koppen lopen. Daar kan ik enorm van genieten. Na zo’n druk weekend is het contrast met een doordeweekse avond vaak groot. Dan zou je bijna op straat gaan staan om de mensen binnen te roepen’, lacht ze.

Leven in de brouwerij

‘Van mij mag hier zeker leven in de brouwerij zijn. Een bib is niet enkel een plek waar je door het aanbod komt snuisteren en boeken komt lenen, het moet ook een laagdrempelige ontmoetingsplek zijn.’ Op de ochtend van ons interview is er net een groepje vrijwilligers voor het eerst boeken aan het kaften. Ook dat soort initiatieven wil Kaat graag nog verder uitbreiden. ‘De bib is een plek waar ik mensen wil zien samenkomen. Dat sociale aspect vind ik erg belangrijk.’ ‘We hebben heel wat vaste klanten. Onze krantenlezers springen hier dagelijks binnen. Zo is er een dame van boven de 90 jaar die hier elke dag de krant leest. Af en toe gaat ze naar zee met haar zoon, die daar een appartement heeft. Maar voor de rest slaat ze geen dag over. Er zijn ook mensen die hier elke week op de computer komen werken. Mensen weten vaak niet dat ze hier gewoon mogen binnenstappen om rustig een boek te lezen in onze zeteltjes. Zo wil ik de bib graag wat meer op de kaart zetten.’

Levenservaring

Vooraleer ze overstapte naar de bib, was Kaat aan de slag voor de gemeente Anderlecht in het onderwijsopbouwwerk. ‘In die functie vormde ik een brug tussen het onderwijsveld, de gezinnen en de kinderen. In Brussel heb je een uitgebreid netwerk van dienstverleners, maar voor ouders is het niet altijd evident om daarin hun weg te vinden. En omgekeerd hadden ook de scholen soms nood aan informatie. Het was mijn taak om die werelden bij elkaar te brengen. Voordien werkte ik ook al voor de gemeente Anderlecht, op het Steunpunt Schoolvragen. Daar ondersteunde ik jongeren die bijvoorbeeld problemen hadden op school of vastzaten in hun studiekeuze.’ ‘Dat is mijn voorgeschiedenis in het kort’, lacht ze. ‘Ik ben trouwens pas op latere leeftijd aan een opleiding gezinswetenschappen begonnen, nadat ik eerst drie kinderen op de wereld had gezet. Tijdens die studie heb ik samen met enkele anderen ook een schooltje opgericht in Halle. Al die levenservaring neem ik mee naar mijn werk in de bib. Als ik meteen na mijn studie in de bibliotheek was komen werken, dan was dit een heel ander verhaal geweest. Daar ben ik mij enorm van bewust.’ ‘Voor ik in de bib aan de slag ging, kende ik Sint-Genesius-Rode al een beetje. Als kind kwam ik hier elke woensdag zwemmen en als cultuurliefhebber ken ik uiteraard de weg naar de Boesdaalhoeve. Op het Rodense folkfestival Folkin’Ro was ik een trouwe bezoeker. Voor mijn werk in de bib is een partner als GC de Boesdaalhoeve heel fijn. Ook op dat vlak zie ik nog ruimte om nieuwe initiatieven te laten opborrelen. Voor mij is het belangrijk dat dat allemaal stap per stap gebeurt. Het heeft geen zin om tientallen nieuwe initiatieven tegelijk te lanceren en alles maar half te doen, want dan loopt het gegarandeerd mis. We hebben alle tijd.’

Nieuwkomers en jongeren

‘Natuurlijk denk ik ook na over doelgroepen die minder vlot hun weg naar de bib vinden. Een vriendin van mij geeft Nederlandse les aan anderstaligen. Voor die anderstalige nieuwkomers bestaan er verplichte inburgeringstrajecten. In Halle worden alle nieuwe inwoners bijvoorbeeld uitgenodigd op een welkomstdag, met een rondleiding, een drankje en een infopakket. Ik wil graag met de Rodense dienst Bevolking bekijken hoe ze dat hier aanpakken, en of het mogelijk is om daar als bib een rol in te spelen. Ik vind het belangrijk om niet op een eiland te werken, maar rond de tafel te gaan zitten met alle betrokken partijen. Samen geraak je verder dan alleen.’ Ook jongeren zou Kaat graag nog beter willen bereiken. ‘Kinderen uit de lagere school vinden automatisch hun weg naar de bib, met hun ouders of in klasverband. Maar in het middelbaar komen de klassen niet meer naar de bib om boeken te lenen. Gelukkig bestaat hier in de gemeente een scholenoverleg, waar we kunnen kijken hoe we de leerlingen uit secundaire scholen beter kunnen bereiken. Onlangs kwam er wel een vraag van een klas uit het middelbaar, om tijdens de voorleesweek iets in de bib te komen doen. Dat soort vragen vind ik een prachtig geschenk als bibliothecaris, dan beginnen de radertjes in mijn hoofd meteen te draaien.’

In bed met Verhulst

‘Om zelf te lezen, heb ik helaas iets minder tijd dan vroeger’, geeft ze toe. ‘Omdat er in Rode zo’n grote Franstalige collectie is, heb ik beslist om de boeken van Houellebecq in het Frans te lezen. Thuis lees ik meestal twee boeken tegelijk: eentje boven en eentje beneden. Beneden ligt Nick Cave op het stapeltje met zijn autobiografie Faith, hope and carnage, naast Ode aan de verwondering van Caroline Pauwels. En boven lig ik vaak met Dimitri Verhulst in bed’, zegt ze lachend. ‘Ik ga na elke werkdag blij naar huis. Omdat ik een hele dag in contact ben geweest met anderen en mensen heb kunnen helpen. Tegelijk is het helemaal anders dan de hulpverlening, want daar bots je soms op bijzonder complexe situaties, die je ondanks alle goede wil niet opgelost krijgt. In een bibliotheek is de dienstverlening duidelijk afgebakend. Ik heb echt het gevoel dat ik hier op mijn plaats zit.’

Heidi Wauters
uit: Buurten november 2023